Alles over ventilatie

In deze blog vertellen we alles wat je moet weten over ventilatie. Goede ventilatie voorkomt schimmel- en vochtproblemen en zorgt voor een comfortabel binnenklimaat. Maar wat houdt ventileren precies in en welk systeem past het beste bij jouw woning? In deze blog lees je er alles over.

Waarom is ventilatie zo belangrijk?

Onze dagelijkse activiteiten, zoals koken, douchen en slapen produceren veel vocht. Hierdoor wordt de binnenlucht vervuild met bijvoorbeeld CO2 en fijnstof. Door goed te ventileren, zorg je dat deze vochtige, vervuilde lucht wordt afgevoerd en verse lucht wordt aangevoerd.

Zonder goede ventilatie circuleert de lucht niet optimaal. Dit kan leiden tot een opeenhoping van vervuilde lucht in huis. Door goed te ventileren, creëer je een gezonde lucht in huis. Hierdoor voorkom je vocht- en schimmelproblemen en kun je minder last hebben van allergieën zoals hooikoorts.  

Hoe weet ik of mijn huis slechte ventilatie heeft?

Het is niet altijd direct duidelijk of je huis onvoldoende wordt geventileerd. Er zijn een aantal tekenen die kunnen duiden op een slecht geventileerde woning. Als je een of meerdere van deze punten herkent, is het aan te raden om iets te doen aan je ventilatie:

1. Condensvorming: Zie je vaak condens op je ramen, wanden of spiegels, met name in vochtige ruimtes zoals de badkamer of keuken? Dit is een duidelijk teken dat vocht niet goed wordt afgevoerd.
2. Vochtige lucht: Voelt de lucht in huis muf of klam aan? Blijft de badkamer bijvoorbeeld lang vochtig na het douchen? Dit kan komen door een te hoge luchtvochtigheid die niet wordt afgevoerd.
3. Muffe geurtjes: Onaangename geurtjes die in bepaalde ruimtes blijven hangen, kunnen wijzen op stilstaande, vervuilde lucht.
4. Schimmelvorming: Schimmelplekken op muren, plafonds, kitranden of tussen tegels zijn een symptoom van langdurige vochtproblemen door slechte ventilatie.
5. Aangetast schilder- of stucwerk: Vocht dat lang blijft hangen, kan zorgen voor beschadigingen aan het stucwerk of schilderwerk in je huis.

Wat zijn de gezondheidseffecten van slechte ventilatie?

Als de lucht in huis niet goed wordt ververst, blijven vervuilende stoffen en vocht hangen. Hierdoor kunnen verschillende gezondheidsklachten ontstaat. Vochtige lucht en schimmel zijn vaak een direct gevolg van onvoldoende ventilatie. De sporen die schimmels afgeven kunnen allergische reacties en ademhalingsproblemen veroorzaken. Goede ventilatie helpt de luchtvochtigheid in huis onder controle te houden en voorkomt zo de groei van schimmel.

Bovendien voorkomt goede ventilatie klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid en irritatie aan de ogen en luchtwegen. Daarnaast worden schadelijke stoffen die in huis worden uitgestoten, zoals kookdampen en schoonmaakmiddelen verwijdert.

Lees in deze blog meer over de gezondheidseffecten van ventilatie- en warmte-terugwinsystemen.

Welke manieren zijn er om te ventileren? 

Er zijn verschillende manieren om je woning te ventileren. Afhankelijk van de bouw van je huis en je specifieke behoeften, kun je kiezen uit diverse ventilatiesystemen. De meest voorkomende ventilatiesystemen zijn mechanische ventilatie en systemen met warmteterugwinning (WTW). Deze systemen maken gebruik van een ventilatiebox of WTW-unit. Bij oudere huizen vind er vaak natuurlijke ventilatie plaats. Een woning ventileren kan via vier verschillende manieren, ook wel systeem ABCD genoemd.

Ventilatiesysteem A:

Ventilatiesysteem A  wordt ook wel natuurlijke ventilatie genoemd. Hierbij komt de verse lucht binnen via ramen en roosters. Ook de vervuilde lucht wordt afgevoerd via natuurlijke ventilatie. Natuurlijke ventilatie is afhankelijk van de windkracht op de gevel en standen van de muur- raam- of deurroosters.

Ventilatiesysteem B:

Ventilatiesysteem B zorgt voor de mechanische toevoer van verse lucht en de natuurlijke afvoer van vervuilde lucht. Hierbij wordt dus verse lucht door middel van een mechanische ventilator de woning ingeblazen. Vervolgens ontstaat er een grotere overdruk dan buiten, waardoor de vervuilde lucht naar buiten wordt geperst via raam- of muurroosters.

Ventilatiesysteem C:

Ventilatiesysteem C zorgt voor de mechanische afvoer van vervuilde lucht en de natuurlijke toevoer van verse lucht. Doordat de vervuilde lucht mechanisch wordt afgezogen, ontstaat er een onderdruk. Hierdoor wordt de verse lucht via raamroosters aangezogen.

Ventilatiesysteem D:

Ventilatiesysteem D zorgt voor de mechanische toevoer van verse lucht en de mechanische afvoer van vervuilde lucht. Hierbij wordt er warmte uit de lucht teruggewonnen. De vervuilde lucht wordt afgezogen en komt door de warmtewisselaar waar de warmte wordt teruggewonnen. De teruggewonnen warmte wordt afgegeven aan de verse binnenkomende lucht van buiten. De opgewarmde en gefilterde lucht wordt vervolgens de woning ingeblazen.

Lees in deze blog meer over de verschillende soorten ventilatiesystemen.

Wat is natuurlijke ventilatie?

Bij natuurlijke ventilatie (ventilatiesysteem A) komt de verse lucht de woning binnen via ramen en luchtroosters. Bij (oudere) woningen met veel kieren komt de lucht ook binnen via slecht sluitende ramen en deuren. De vervuilde lucht wordt naar buiten afgevoerd via hoger gelegen roosters en openingen.

Wat is mechanische ventilatie?

Mechanische ventilatie (ventilatiesysteem C), wordt ook wel MV of centrale afzuiging genoemd. Dit systeem bestaat uit een ventilatiebox en luchtkanalen. De ventilatiebox is het hart van het systeem, waarin een motor zit die zorgt voor de luchtverplaatsing.

Een mechanisch ventilatiesysteem zorgt voor de mechanische afvoer van vervuilde binnenlucht. De vervuilde lucht wordt uit natte of vochtige ruimtes afgezogen. Dit zijn meestal de keuken, de badkamer en het toilet. De verse lucht komt binnen via ramen, deuren en roosters (natuurlijke ventilatie).

Lees in deze blog meer over mechanische ventilatie.

Wat is WTW-ventilatie (warmte terugwin installatie)?

Een warmte terugwin installatie (WTW) wordt ook wel balansventilatie met warmteterugwinning genoemd. Een WTW-systeem (ventilatiesysteem D) zorgt voor zowel de mechanisch afvoer van vervuilde binnenlucht als de mechanisch aanvoer van verse buitenlucht.

Bij een WTW-installatie is de hoeveelheid lucht die wordt afgezogen gelijk aan de hoeveelheid verse lucht die binnenkomt. Het systeem zuigt vervuilde, warme lucht af uit de 'natte' ruimtes (keuken, badkamer, toilet) en voert deze via kanalen naar de WTW-unit. Tegelijkertijd zuigt de unit koude, verse lucht van buiten aan en transporteert deze via een ander kanaal ook naar de WTW-unit.

In de WTW-unit komen deze twee luchtstromen samen in een warmtewisselaar. De warme, vervuilde binnenlucht stroomt langs de koude, verse buitenlucht, maar de twee luchtstromen worden gescheiden gehouden. De warmte uit de afgevoerde binnenlucht wordt via de wisselaar overgedragen aan de aangevoerde buitenlucht. Hierdoor wordt de verse buitenlucht voorverwarmd voordat deze de woning wordt ingeblazen. De afgekoelde, vervuilde binnenlucht wordt vervolgens naar buiten afgevoerd. Dit proces van warmteterugwinning zorgt ervoor dat er minder energie nodig is om de kamer te verwarmen.

Lees in deze blog meer over WTW.

Wat is het verschil tussen WTW en mechanische ventilatie?

Het belangrijkste verschil zit in de manier waarop verse lucht wordt aangevoerd en of er warmte wordt teruggewonnen. Bij mechanische ventilatie wordt de vervuilde lucht mechanisch afgezogen, maar komt de verse lucht op natuurlijke wijze binnen via roosters in gevels of ramen. Bij een WTW-systeem wordt zowel de vervuilde lucht afgezogen als de verse lucht mechanisch aangevoerd. Het grote voordeel is dat een WTW-unit, warmte terugwin uit de afgevoerde lucht om de aangevoerde lucht te verwarmen. Dit levert energiebesparing op.

De keuze tussen mechanische ventilatie (MV) en een WTW-systeem is belangrijk bij het installeren van een ventilatiesysteem in je woning. Mechanische ventilatie wordt vaak toegepast in woningen. Voor de installatie hiervan zijn er luchtkanalen nodig waarin de lucht afgevoerd kan worden naar buiten. Een WTW-systeem is een ingewikkelder ventilatiesysteem. Hierbij is de installatie van de luchtkanalen complexer en daardoor duurder om te installeren.

Heb ik mechanische ventilatie of WTW? 

Je kunt eenvoudig ontdekken welk ventilatiesysteem je in je woning hebt. Kijk naar de grootte van je ventilatiebox. Als de ventilatiebox niet veel groter is dan een magnetron en het de vorm van een blok heeft, dan heb je een mechanisch ventilatiesysteem. Is de ventilatiebox ongeveer even groot als een wasmachine of heeft je ventilatie-unit filters? Dan heb je een WTW-unit. Kijk ook naar de ventilatieventielen in je woning. Heb je ventilatieventielen in de wc, badkamer en keuken, dan heb je een mechanisch ventilatiesysteem. Heb je naast deze ruimtes ook ventielen in de woonkamer, slaapkamers en andere kamers, dan heb je WTW-unit.

Wat is de beste manier om je huis te ventileren?

De beste manier om je huis te ventileren is door te zorgen voor de constante aanvoer van frisse lucht en afvoer van vervuilde lucht. Maak je gebruik van natuurlijke ventilatie? Zet dan ventilatieroosters en ramen open. Maak ook regelmatig je ventilatieroosters schoon.

Heb je een mechanisch ventilatiesysteem of een WTW-systeem? Maak dan gebruik van de verschillende ventilatiestanden. Als je bijvoorbeeld gekookt of gedoucht hebt, kun je tijdelijk de ventilatiestand iets hoger zetten. Zorg ervoor dat deze systemen optimaal blijven werken. Laat dus regelmatig onderhoud uitvoeren en laat elke 6 jaar je ventilatiekanalen grondig reinigen. Vervang bij een WTW-unit elk half jaar de WTW-filters. Zet bovendien ook nooit je mechanisch ventilatiesysteem of WTW-systeem uit.

Hoe ventileer ik mijn badkamer goed?

De badkamer is een van de belangrijkste ruimtes om goed te ventileren. Dit komt doordat er tijdens het douchen of baden in korte tijd heel veel vocht vrijkomt. Goede badkamerventilatie voert het vocht snel af en zorgt ervoor dat de ruimte na gebruik weer snel droog is.

Je kunt je badkamer beste ventileren met mechanische ventilatie. Hiervoor is een badkamerventilator of een centraal mechanisch systeem een goede oplossing. Daarnaast kun je ook ventileren met natuurlijke ventilatie. Zet na elke douche een raam, deur of ventilatieroosters open.

Lees in deze blog meer over badkamerventilatie.

Welk ventilatiesysteem is het beste voor in huis?

Voor de optimale aanvoer van frisse lucht en afvoer van vervuilde lucht is een mechanisch ventilatiesysteem het beste. Dit kan een mechanische ventilatiebox of een WTW-unit zijn. Dankzij deze systemen kan de luchtkwaliteit en luchtvochtigheid in je woning beter worden geregeld.

Waarom mag je mechanische ventilatie niet uitzetten?

Een ventilatiesysteem is ontworpen om 24 uur per dag, 7 dagen per week te werken. Het zorgt voor een continue aanvoer van verse lucht en afvoer van vervuilde lucht. Als je het systeem uitschakelt, stopt de luchtverversing. Hierdoor blijft vervuilde lucht met vocht, CO2 en andere stoffen in huis hangen.

Het uitzetten van de ventilatie kan zorgen voor een snelle toename van de luchtvochtigheid, wat het risico op vochtproblemen en schimmel vergroot. Laat daarom je mechanische ventilatie altijd aan staan.

Hoe kun je energie besparen met goed ventileren?

Wist je dat goede ventilatie zorgt voor energiebesparing en dus lagere stookkosten? Door goed te ventileren verlaag je luchtvochtigheid in je woning. Hierdoor is dus de lucht in je woning droger. Droge lucht verwarmen kost minder energie dan vochtige lucht. Hierdoor heb je sneller de juiste temperatuur bereikt en hoef je minder hard te stoken.